علائم حساسیت به لاتکس و راه های پیشگیری و درمان آن

پوست برخی از افراد با دست کردن دستکش های لاتکس یا لمس و استفاده از سایر لوازم بهداشتی که با لاتکس تولید شده است مانند کاندوم، قرمز و ملتهب شده و علائم مختلف دیگری از خود نشان می دهد. پروتئین موجود در لاستیک نازک و الاستیک موجود در دستکش، کاندوم حاوی مقدار زیادی از این پروتئین می باشد که می تواند باعث واکنش آلرژیک در برخی افراد شود این واکنش می تواند از یک عطسه ساده تا شوک آنافیلاکتیک متغیر باشد که یک مشکل بسیار جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در ادامه بیشتر به بررسی علائم و راه های درمان حساسیت به لاتکس می پردازیم.

لاتکس چیست؟

لاتکس یک لاستیک طبیعی می باشد که از مایع تولید شده توسط درختان لاستیک به دست می آید. این مایع برای ساخت بسیاری از محصولات لاستیکی مانند دستکش، پستانک و شیشه شیر، پوشک و نوار بهداشتی و ... پردازش می شود. همچنین علاوه بر این، بسیاری از لوازم پزشکی و دندانپزشکی حاوی لاتکس می باشد.

کاربردهای لاتکس

• دستکش برای شستن ظروف
• بعضی از لباس‌های حاوی نوارهای کشسان مثل بند لباس زیر، کفش‌های ورزشی، بارانی، شلوار و…
• اسباب بازی های لاستیکی
• پستانک و شیشه شیر
• ابزارهای پیشگیری از بارداری شامل کاندوم و دیافراگم
• نوارهای الاستیک
• نوار چسب و پانسمان
• پوشک و نوار بهداشتی
• لوازم پزشکی و دندانپزشکی
• لوازم تحریر مثل نوار چسب‌ها، خمیرها، سیم‌های ماوس، پدهای رومیزی، ماشین حساب، نوارهای لاستیکی، رنگ‌ها، بادکنک‌ها و…

علت حساسیت به لاتکس

به واکنش بدن نسبت به یک ماده خاص حساسیت یا آلرژی گفته می‌شود. افراد مبتلا به حساسیت لاتکس، در واقع به پروتئین موجود در این ماده حساسیت دارند و این پروتئین به عنوان آلرژن در نظر گرفته می‌شود. کسانی که به این ماده حساسیت دارند، در اثر تماس با لاتکس به هر شکلی، دچار واکنش آلرژیک می‌شوند. ممکن است این تماس از طریق پوست، غشاهای مخاطی مثل دهان، بینی، واژن یا رکتوم و تماس با خون (مثلا در حین عمل جراحی) باشد.
همچنین در برخی افراد ممکن است واکنش آلرژیک بلافاصله بعد از اولین تماس با لاتکس روی ندهد و با هر بار قرار گرفتن در معرض آن، واکنش‌ها تشدید شوند.

علائم حساسیت به لاتکس

علائم حساسیتی نسبت به لاتکس در اغلب موارد به شکل بروز دانه‌های ریز برجسته و قرمز رنگ (راش) در محل و نقطه ی تماس با لاتکس ظاهر شده که با عنوان درماتیت (التهاب پوستی) تماسی شناخته می‌شود. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خارش پوست
• التهاب
• دانه‌های ریز، برجسته و قرمز رنگ پوستی که ممکن است در صورت لمس کردن گرم به نظر برسند.
• کهیر پوستی
• اگزمای پوستی (که به صورت پوست ترک خورده یا ترشح دار دیده می‌شود)
• آبریزش بینی
• عطسه
• خارش چشم و دهان
• مشکلات تنفسی

برخی از افراد در هنگام تماس با لاتکس آلرژی شدید داشته که می تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد. این واکنش “شوک آنافیلاکتیک” نامیده می شود و علائم آن به شرح زیر است:

• مشکل در تنفس
• گیجی
• سرگیجه
• حالت تهوع
• درد شکم
• خس خس سینه
• استفراغ
• نبض تند یا ضعیف
• از دست دادن هوشیاری
• فردی که دچار شوک آنافیلاکتیک می شود باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.

تشخیص حساسیت به لاتکس

پزشک پس از معاینه، از شما سوالاتی در رابطه با علائم و قرار گرفتن در معرض لاتکس می پرسد. شما باید اطلاعاتی در مورد سایر آلرژی های خود از جمله واکنش به غذاها به پزشک بدهید واگر سابقه خانوادگی آلرژی دارید اطلاع دهید.
پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی حساسیت به لاتکس تجویز کند. همچنین از تست پوستی برای تشخیص حساسیت به لاتکس استفاده می شود.

درمان حساسیت به لاتکس

1. در حال حاضر هیچگونه درمان قطعی برای از بین بردن حساسیت به لاتکس وجود ندارد. بنابراین همه پزشکان تلاش می کنند که با دادن داروهای مختلف بتوانند کمی از علائم و نشانه های این بیماری را کم کنند.
2. در ادامه برخی از مهمترین روش های درمان حساسیت به لاتکس نام میبریم.
3. برای کاهش علائم در بروز حساسیت‌های سطحی و موقتی تجویز قرص های آنتی هیستامین و آدرنالین بسیار موثر می باشد.
4. تجویز داروهای کورتون دار برای سرکوب موقتی سیستم ایمنی بدن نیز رایج است.
5. در صورت عفونی شدن زخم‌ها تجویز آنتی بیوتیک‌ها در مواقع پیشرفت بیماری نیز بسیار مفید می باشد.
6. در صورت تشدید و بروز درد در ناحیه مورد تماس، استفاده از مسکن‌ها نیز توصیه می‌شود.
7. تجویز پمادها و کرم هایی که التهابات را کاهش داده و از میزان خارش کم کند. این کرم‌ها معمولا حاوی مقادیر مشخصی کورتیکواستروئید هستند.
8. در صورت بروز حساسیت شدید پزشک تزریق آمپول اپی نفرین (epinephrine ) را برای جلوگیری از آنافیلاکسی تجویز می‌کند.

پیشگیری از حساسیت به لاتکس

امروزه و با پیشرفت دنیای مدرن استفاده از لاتکس بسیار رایج بوده. در نتیجه، غیر ممکن است که بتوان به طور کامل از مواجهه با آن اجتناب کرد. با این وجود، راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آن‌ها، میزان مواجهه با لاتکس را کاهش دهید. این راه‌ها عبارتند از:

• استفاده از دستکش‌های بدون لاتکس (نظیر دستکش وینیل، دستکش‌های بدون پودر، دستکش‌های ضد حساسیت زا، دستکش‌های آستردار)
• توضیح به عرضه کنندگان خدمات بهداشتی و سلامتی در مورد هر نوع آلرژی به لاتکس
• استفاده از دستبندهای شناسایی پزشکی که هر نوع حساسیتی را توضیح می‌دهند.
• کم پیش می آید که حساسیت یا آلرژی به لاتکس تهدیدی برای سلامتی محسوب شود. اما راه کار اصلی در جلوگیری از بروز علائم این نوع حساسیت این است که تا حد امکان، میزان مواجهه با این ماده را محدود کنید. لازمه‌ی این کار، احتیاط و مراقبت بیشتر است. در صورتی که حساسیت ‌تان به این ماده بسیار شدید بوده باید با متخصصان مشورت کنید.

درمان خانگی حساسیت به لاتکس

1. سعی کنید از مصرف محصولاتی که در آنها از لاتکس استفاده شده خودداری کنید.
2. در مورد حساسیت خود به همه اطرافیان، فروشندگان و پزشکان اطلاع دهید تا هنگام خدمات رسانی به شما از محصولات حاوی لاتکس استفاده نکنند.
3. از برخورد پوست با آب داغ جلوگیری کنید.
4. از تماس عطر، ادکلن، مواد آرایشی و بهداشتی عطری به محل دچار حساسیت خودداری نمایید.
5. محیط خانه را مرطوب نگاه دارید. محیط خشک می تواند حساسیت را تشدید کند.
6. تا زمان بهبودی کامل سعی کنید محل آسیب دیده را کمتر با مواد شوینده بشویید.
7. کرم هایی را که پزشک تجویز کرده به صورت مداوم استفاده کنید یا از کرم چرب بدون عطر و مواد شیمیایی برای مرطوب کردن ناحیه استفاده نمایید.
8. از مصرف مواد غذایی حساسیت زا مانند کیوی، موز، پاپایا، آووکادو، جوجه فرنگی، سیب هویج و سیب زمینی پرهیز کنید. البته می توانید حساسیت خود را به این مواد بسنجید و سپس از مصرف آن ماده غذایی خودداری نمایید.

حساسیت به لاتکس در چه افرادی بیشتر است؟

• افرادی که سابقه آلرژی دارند بیشتر در معرض حساسیت به لاتکس قرار دارند.
• کارکنان مراکز بهداشتی و پزشکان که با دستکش های لاتکس بسیار سر و کار دارند.
• افرادی که چندین عمل جراحی یا اقدامات پزشکی انجام می دهند. تماس مکرر با دستکش لاتکس و محصولات پزشکی خطر ابتلا به آلرژی به لاتکس را افزایش می دهد.
• مبتلایان به مهره شکاف به دلیل اینکه بسیار سریع تحت درمان قرار گرفته و با دستکش لاتکس پزشکان در تماس بوده اند.
• کسانی که به برخی غذاها حساسیت دارند.
• کارگران صنعت لاستیک به دلیل تماس بسیار زیاد با لاتکس
• کارکنان آرایشگاه ها

عوارض حساسیت به لاتکس

بیماری آنافیلاکسی

افراد حساس به پروتئین لاتکس ممکن است دچار این بیماری شوند که علائم آن افت شدید فشار خون و مشکلات اساسی در تنفس می باشد.

درماتیت آلرژیک تماسی

یکی از شایع ترین واکنش های سیستم ایمنی بدن در هنگام حساسیت به لاتکس است. که همان اگزما است. این واکنش ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از تماس با لاتکس رخ می دهد.

رینیت آلرژیک یا تب یونجه

این واکنش در هنگام تنفس مواد لاتکس رخ می دهد و علائمی مشابه آسم دارد.

درماتیت تحریکی

این واکنش آلرژیک نیست، بلکه زمانی که مواد لاتکس به پوست آسیب دیده جذب شوند، رخ می دهد.

حساسیت به لاتکس توسط چه پزشکی درمان می شود؟

در صورت بروز علائم حساسیت بر روی ناحیه در تماس با لاتکس باید برای پیگیری و درمان آن به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.